Vriend of vijand

Als gevolg van de feministische revoluties zijn de traditionele gezinsstructuren veranderd. Doordat vrouwen, de door de feministes bevochten, vrijheid kregen hun eigen keuzes te maken, veranderden de traditionele rollen en taakverdeling.

De man is niet langer de enige kostwinner, en de vrouw is niet per definitie degene die thuis voor de kinderen zorgt. En omdat de opvoeding van kinderen plaatsvindt binnen deze gezinsstructuren is het logische gevolg dat de opvoeding daardoor beïnvloedt wordt. Volgens Sue Palmer lopen er miljoenen verwarde ouders rond, die allemaal proberen het wiel uit te vinden. Een wiel dat past bij hun individuele situatie, die ook nog vaak verandert. Wat zijn nou precies de gevolgen van de veranderingen in het gezin?

De Vrouwen

Hoewel in sociologische termen mannen en vrouwen nu gelijk zijn, zijn ze dat in biologische termen niet, zegt Sue Palmer. Vrouwen zijn nog steeds genetisch voorgeprogrammeerd om te willen zorgen, en mannen om voor brood op de plank te zorgen en te beschermen. Hierdoor worstelen vrouwen met hun moederrol. Hoe moeten ze moeder zijn?

Vrouwen zitten in tweestrijd: enerzijds lonkt de vrijheid van de gelijke kansen, anderzijds trekt het moederschap. Wat moeten ze doen: kiezen ze voor het moederschap en de bijbehorende verantwoordelijkheden? Of geven ze voorrang aan de sociaal-economische drang naar financiële onafhankelijkheid en status?

Er is niet 1 simpel antwoord op de vraag of moederschap dan wel carrière voorrang moet krijgen. Volgens Sue Palmer moet iedere vrouw dit voor zichzelf bepalen, liefst in overleg met haar partner.

In de huidige maatschappij ziet Sue Palmer vrouwen kiezen uit 2 mogelijkheden.

Plan A

Vrouwen doen alles tegelijk en combineren baan en kinderen tot ze er bij neervallen. Volgens Sue Palmer is het geen toeval dat het meest verkochte make-up product een foundation is die wallen verdoezeld.

Plan B

Vrouwen concentreren zich op hun carrière in hun twintig en dertig, en bewaren het moederschap voor later als ze meer geld hebben, en hun positie veilig gesteld. Helaas is het prijskaartje van plan b een vergrote kans op vruchtbaarheidsproblemen en een 'terrible shock' als de kinderen toch komen. De terrible shock komt voort uit het verschil tussen het geordende leven dat ze tot dusver hadden en de onvermijdelijke onvoorspelbaarheid van het moederschap.

Dan heb je ook nog de vrouwen die tussen plan a en plan b vallen, namelijk de vrouwen die geen keus hebben, maar kind en baan wel moeten combineren, omdat ze alleenstaand zijn.

Sue Palmer zegt dat het duidelijk mag zijn dat alles tegelijk doen duidelijk niet een optie is. Volgens haar is de oplossing alles samen te doen. Dat brengt ons bij de mannen!

De Mannen

De veranderingen in het leven van mannen zijn minstens zo groot als die in het leven van vrouwen. Terwijl de vrouwen schitteren in hun nieuw verworven rollen is de rol van de man alleen maar kleiner geworden. Volgens Sue Palmer zagen mannen met lede ogen vrouwen zowel de rol van kostwinner als opvoeder op zich nemen, en vroegen zich af wat er voor hen nog te doen was. Een vraag waar menige vrouw vast wel mee raad zou weten!!! In Sue Palmers omschrijving klinken mannen eigenlijk nogal zielig: als een vriendje waarmee vrouwen niet langer willen spelen, en dat gaat staan pruilen aan de zijkant.

Het is dan ook maar goed dat psychologen tot de conclusie zijn gekomen dat vader-kind-relatie anders is dan de moeder-kind-relatie. Duh. Sterker nog, de vader-kind-relatie kenmerkt zich door mannelijke activiteiten. Twee keer duh. Mannen zijn avontuurlijker en onstuimiger in hun omgang met de kinderen. Sue Palmer vraagt zich af of er soms een verband is tussen de onzekerheid van vaders over hun rol, en de overbeschermende houding tegenover kinderen in de huidige maatschappij.

Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat de rol van de vader een positief effect heeft op schoolprestaties, sociaal gedrag en gezondheid op de lange termijn. En Sue Palmer heeft goed nieuws: je hoeft er niets voor te kunnen! Je hoeft er alleen maar te zijn. Wat dat betreft is vaderschap precies hetzelfde als moederschap, het is helemaal 'natuurlijk'.

Sue Palmer ziet een speciale rol voor vaders weggelegd in de morele opvoeding: wat is goed en wat is slecht. Volgens haar kijken vader vaak nuchterder, en met meer afstand naar het gedrag van hun kinderen, en zien daardoor het grote geheel. Terwijl de moeder verblind door moederliefde en hormonen met oogkleppen op klakkeloos in de bres springt voor haar

De Kinderen

De zwaarste slachtoffers het veranderende gezin zijn de kinderen. Toen vrouwen massaal het huis uitrenden op zoek naar groener gras lieten ze een leegte achter, die werd gevuld met technologische apparaten. Sue Palmer haast zich om te zeggen dat deze vrouwen niet opzettelijk hun kinderen tekort deden: ze wisten niet beter. Ze dachten oprecht dat kinderen gewoon 1 van de ballen waren die ze al jonglerend in de lucht moesten houden.

Met niemand om mee te praten, zingen, of om naar ze te luisteren wendden de kinderen zich tot de tv.

Met niemand om een voedzame maaltijd te koken, kregen kinderen instant maaltijden.

Met niemand om een oogje in het zeil te houden als kinderen buiten spelen, gingen kinderen binnen achter de computer zitten.

Met vermoeide ouders die te moe waren om de kinderen ordentelijk naar bed te brengen, bleef de televisie nog wat langer aan, met als gevolg dat de kinderen nog lastiger werden.

De resultaten van het gat dat vrouwen achterlieten zijn zichtbaar in 'disaffected, disengaged and self-destructive young people all around us.'

Er is een cruciale les die de Westerse wereld kan leren uit het sociale experiment van de vorige eeuw, namelijk dat kinderen opvoeden niet een parttime hobby is. Het is een baan, waarvoor je vaardigheden nodig hebt, veel van je vraagt en die je fulltime nodig heeft.

Door de lage status die vrouwen vroeger hadden, is opvoeding en verzorging, die traditioneel als vrouwenwerk worden gezien, nooit op waarde geschat. Sterker nog, de Westerse wereld heeft er nog steeds moeite mee de waarde van het werk dat opvoeding is in te zien. De manier waarop we kinderen opvoeden doet er toe. Je kunt niet verwachten dat kinderen zichzelf opvoeden.

De giftige rol van technologie

Elk recept voor succesvol ouderschap komt neer op twee ingrediënten: tijd en aandacht. En laat de moderne ouder daar nu net weinig van hebben. Oorzaak is de moderne technologie, die zowel ons dagelijks leven als ons werkleven bepaalt.

Door alle tijdbesparende apparatuur zijn we gewend geraakt aan makkelijke, instant oplossingen voor huishoudelijke kwesties. Bijna elk probleem kan worden opgelost door op een knopje te drukken. En mocht je je vervelen dan druk je gewoon op de knop van de televisie, en is dat probleem ook opgelost.

Maak plaats, maak plaats, we hebben ongelofelijke haast

Daarnaast zijn we gewend geraakt voortdurend en snel informatie te verwerken. We halen onze mail op, terwijl we even een telefoontje plegen, en doen vele mentale processen per minuut. Volgens neuroloog Richard Restak is ADD zelfs niet zozeer een afwijking alswel een noodzakelijke handige en essentiële manier van denken! Om succesvol te zijn op de werkvloer moet je wel een beetje ADD hebben.

De snelle wereld van de moderne technologie staat in schril contrast met het langzame proces van opvoeden en verzorging. Je kunt een kind niet even snel opvoeden of verzorgen. Er is een duidelijke botsing tussen twee werelden: in de ene wereld heb je een zekere mate van ADD nodig, in de andere wereld moet je juist langdurig en intensieve aandacht geven. Hierdoor snappen veel moderne ouders zichzelf niet meer: ze houden van hun kinderen, maar vinden ze ontzettend saai, en raken geïrriteerd als ze met ze moeten optrekken.

Sue Palmer vermoedt dan ook dat menig workaholic stiekem zo lang werkt om te ontsnappen aan zijn of haar kinderen. Een baan geeft de duidelijke en directe beloningen, waaraan we gewend zijn geraakt: een salaris, sociale status, intellectuele uitdaging en contact met andere volwassenen. De beloning voor het opvoeden van kinderen zijn minder instant: je weet pas na zo'n 2 decennia of je het goed hebt gedaan, en er is geen salaris. 'Het is niet moeilijk om te zien hoe de hedendaagse cultuur ouders ertoe verleid zich te richten op de korte termijn taak van brood op de plank voor de kinderen, i.p.v. de lange termijn taak van opvoeding."

Hoe moet het dan wel?

Kinderen moeten centraal staan.

Sue Palmer constateert dat een huwelijk allang niet meer voor altijd is. Echtscheiding is gewoon geworden. Maar echtscheiding en de daaruit volgende emoties kunnen grote invloed hebben op de intellectuele en sociale ontwikkeling van kinderen, en moet beslist niet onderschat worden. Ervan uitgaande dat het huwelijk niet langer een blijvende structuur is, is het volgens haar belangrijker dan ooit dat het Gezin dat wel is.

De belangrijkste taak van de moderne ouder is daarom het vormen van een sterke gezinsband met als centraal doel de opvoeding van kinderen. Ongeacht wie de volwassenen zijn die deelnemen aan dit gezin, en de vorm van het gezin, moet het kind een centrale plaats innemen in dit gezin. Om een gezond gezin te vormen moet je lichamelijk aanwezig zijn voor een 'redelijk aantal uren per week'. Hoeveel uur zegt Sue Palmer niet.

In de culturele tsunami van de laatste 25 jaar is de aandacht steeds naar de volwassenen uitgegaan, naar hun veranderende rollen en de gevolgen voor hun relaties. Het is tijd om de aandacht naar de kinderen te verplaatsen.

Het gezin, of je er nu van houdt of niet, is de plek waar de volgende generatie opgroeit. Het is waar kinderen 'wortels om te groeien en vleugels om te vliegen."

Persoonlijke overdenking

Tijdens het lezen van dit hoofdstuk over het belang van opvoeden en zorg, voelde ik me gesterkt in mijn werk als moeder. Regelmatig moest ik mijn lezen onderbreken om een paar adhesiekreten te slaken. Vooral Sue Palmers stelling dat kinderen opvoeden niet een part-time hobby is, maar een fulltime baan was mij uit het hart gegrepen.

Tegelijkertijd doet Sue Palmer een basisonderstelling waarmee ze kritiek over zich afroept. Zo zegt ze dat vrouwen nu eenmaal genetisch zijn voorgeprogrammeerd om te zorgen, en mannen om voor brood op de plank te zorgen. Een boude uitspraak, die menig feministe in het verkeerde keelgat zal schieten.

Maar volgens Sue Palmer moeten we de verschillen tussen mannen en vrouwen juist bejubelen. "Gelijkwaardigheid betekent niet ontmannelijking van mannen, of ontvrouwelijking van vrouwen. Er is geen enkele reden waarom mannen niet voor kinderen kunnen zorgen, net zoals er geen reden is voor vrouwen om niet buitenshuis te mogen werken. Maar ze hoeven hun identiteit niet op te geven om dit te doen. Ouders moeten manieren zoeken om de verantwoordelijkheden van de opvoeding van kinderen te delen en daarbij gebruik te maken van de krachten van vaders en moeders. Overheid en bedrijfsleven moeten er voor zorgen dat het voor beide sekses makkelijker wordt om thuis bij de kinderen te zijn.

Sue Palmers idee zorg en opvoeding gelijkelijk te verdelen over man en vrouw, vind ik weinig origineel. Ik ben benieuwd of ze het Nederlandse beleid kent, waarin nu al jaren d.m.v. allerlei overheidscampagnes, als Wie doet wat?, geprobeerd mannen aan het zorgen te krijgen. Met tegenvallende resultaten.

Interessant

Sue Palmer noemt de scheiding van Charles en Diana als een keerpunt in het denken over de onschendbaarheid van het huwelijk. Als zelfs prinsen en prinsessen al niet meer lang en gelukkig leven, waarom zou 'de gewone man' het dan nog proberen?

Bestellen?

Bestel dit boek bij onze boekpartner Anouk